بکارگیری نخبگان ممنوع! | ماجرای دختر آمریکایی علی مدنی‌زاده چیست؟

رویداد۲۴ | مریم وحیدیان- در شرایطی که اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌ها یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خود را می‌گذراند، یکی از کلیدی‌ترین وزارتخانه‌های کشور همچنان بدون وزیر است. سه ماه پس از استیضاح همتی، نام علی مدنی‌زاده به عنوان گزینه پیشنهادی مسعود پزشکیان برای تصدی این وزارتخانه مطرح شده است. با این حال، مشکلات جدیدی بر سر راه معرفی او به مجلس قرار گرفته است.

مدنی‌زاده، چهره‌ای علمی با سابقه تحصیلی در دانشگاه‌های معتبری مانند شیکاگو و استنفورد است که صاحب مدال‌های جهانی در المپیاد ریاضی هم شده است. در نگاه اول، مدنی زاده گزینه‌ای جذاب برای وزارت اقتصاد به نظر می‌رسد. اما مسیر او برای این وزارت خانه هموار نیست. 

سایت تابناک به نقل از یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس که نخواست نامش فاش شود، نوشته «طبق اطلاعاتی که به کمیسیون اقتصادی مجلس رسیده است، استعلام آقای مدنی‌زاده به دلیل تولد فرزندشان در آمریکا، پاسخ منفی گرفته است. به همین دلیل، به نظر می‌رسد دولت فعلاً از معرفی ایشان منصرف شده است.»

پیش از این هم اخبار غیررسمی حاکی از آن بود که حل و فصل نشدن «یک مورد» در پرونده استعلامی مدنی‌زاده از سوی مراجع ذی‌صلاح، دلیل اصلی دولت برای تاخیر در معرفی او به مجلس بوده است.

قانونی برای تسویه حساب سیاسی و باج گیری؟

به گزارش رویداد۲۴ قانون «نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس» که در دوره ابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۱ به تصویب مجلس رسیده، صراحتاً اعلام کرده که «انتصاب کسانی که خود، فرزندان یا همسر ایشان تابعیت مضاعف دارند»، در مشاغل و پست‌های حساس را ممنوع است. این قانون، که پیش‌تر در مورد محمدجواد ظریف نیز اعمال شده بود، اکنون به مانعی برای مدنی‌زاده تبدیل شده است. محمدجواد ظریف در نهایت مقهور فشار گروه‌های تندرویی شد که دقیقا با استناد به این قانون قصد حذف ظریف از دولت پزشکیان را داشتند. به نظر می‌رسد سرنوشت مشابهی در انتظار مدنی زاده است. 

ماجرای دختر آمریکایی مدنی زاده چیست؟

ظاهراً مدنی زاده دختری ۱۲ ساله با تابعیت کشور آمریکا دارد. نحوه دریافت این تابعیت، از نوع  قهری، به علت تولد او در خاک آمریکاست. سیدعلی مدنی‌زاده، اقتصاددان و رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، س از اتمام تحصیلات در رشته مهندسی برق در ایران، برای ادامه تحصیل به ایالات متحده آمریکا رفته و در آمریکا، ابتدا مدرک کارشناسی ارشد در رشته ریاضیات محاسباتی از دانشگاه استنفورد و سپس مدرک  کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه شیکاگو دریافت کرده است. مدنی‌زاده در سال ۱۳۹۲ به ایران بازگشته و از آن زمان تاکنون در دانشگاه صنعتی شریف مشغول به تدریس و پژوهش در حوزه اقتصاد بوده است. مدت زمان اقامت مدنی‌زاده در آمریکا،مشخص نیست با این حال، با توجه به روند تحصیلی او، می‌توان تخمین زد که این مدت چیزی حدود ۸ تا ۱۰ سال بوده است. 

بیشتر بخوانید:

سید علی مدنی زاده کیست؟ | سه نکته درباره چالش‌های پیش‌روی گزینه پزشکیان برای وزارت اقتصاد

نخبه ریاضی قفل اقتصاد را خواهد گشود؟

همه چیز درباره مکتب شیکاگو

به گزارش رویداد۲۴ مدنی زاده پیشتر در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فارس درباره تولد دخترش در آمریکا توضیحاتی ارائه کرده است. او گفته «دخترش در زمان دفاع وی از تز دکتری» در آمریکا متولد شده و به همین دلیل هم تابعیت این کشور به او اعطا شده است. مدنی زاده گفته: «موضوع تابعیت فرزند بنده از همان ابتدا توسط مراجع ذی‌ربط بررسی و تأیید شده و هیچ مغایرت قانونی وجود نداشته است. دخترم دو روز پس از دفاع دکترای در خارج از کشور متولد شد و حدود دو ماه بعد نیز به ایران بازگشتیم. به دلیل قانون خاک در کشور محل تولد، به فرزندم حق تابعیت داده شده که یک فرآیند قهری و غیرقابل اجتناب است و نه از جانب ما خواسته شده، و نه از سوی او قابل لغو در سنین پایین است.»

اما منظور او از غیرقابل لغو بودن تابعیت دخترش چیست؟

قوانین آمریکا درباره تابعیت فرزند مدنی زاده چه می‌گویند؟ | آیا مدنی زاده می‌تواند تابعیت آمریکایی فرزندش را لغو کند؟

شنیده‌ها حاکی از آن است که مدنی زاده تلاش کرده تابعیت آمریکایی فرزندش را لغو کند. فرزند مدنی زاده امروز باید حدودا دوازده ساله باشد_مدنی زاده سال ۱۳۹۲ به کشور برگشته و خودش گفته این تاریخ تقریبا در دو ماهگی فرزند او بوده است_

قانون تابعیت خاک آمریکا، که تحت عنوان "Jus Soli" شناخته می‌شود، به این معنی است که هر فردی که در خاک ایالات متحده به دنیا بیاید، به‌طور خودکار تابعیت آمریکایی به دست می‌آورد، صرف‌نظر از تابعیت والدین او. این اصل از قانون ۱۴‌ام (چهارده) متمم قانون اساسی ایالات متحده نشأت می‌گیرد.

براساس اطلاعات وبسایت رسمی دفتر امور کنسولی وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، درباب روند‌های قانونی برای انصراف از تابعیت آمریکا «افراد زیر سن قانونی که قصد دارند طبق بند ۳۴۹ (a) (۵) قانون مهاجرت و تابعیت ایالات متحده (INA) سوگند انصراف از تابعیت را یاد کنند، باید به افسر کنسولی ثابت کنند که این تصمیم را به‌طور داوطلبانه، بدون تأثیر یا فشار نامتعارف از سوی والدین گرفته‌اند و به‌طور کامل از پیامد‌ها و عواقب ناشی از از دست دادن تابعیت ایالات متحده آگاه هستند.»

در این قانون همچنین آمده است: «کودکان زیر ۱۶ سال به‌طور پیش‌فرض فاقد بلوغ ذهنی و قصد آگاهانه برای ترک تابعیت شناخته می‌شوند؛ همچنین برای کودکان زیر ۱۸ سال تدابیر حمایتی بیشتری در این روند در نظر گرفته شده و پرونده‌های آنان با دقت ویژه‌ای توسط سفارتخانه و وزارت امور خارجه مورد بررسی قرار می‌گیرد تا میزان داوطلبانه بودن و آگاهی از تصمیمشان ارزیابی شود.»

قانون لغو تابعیت آمریکا به جز در «شرایط اضطراری»، توصیه کرده که افراد زیر ۱۸ سال تا رسیدن به این سن برای انصراف از تابعیت صبر کنند. «طبق بند ۳۵۱ (b) قانون INA، متقاضی‌ای که پیش از رسیدن به ۱۸ سالگی سوگند انصراف از تابعیت ایالات متحده را یاد کرده یا به دلیل انجام خدمت نظامی خاصی در خارج از کشور تابعیت آمریکایی خود را از دست داده، می‌تواند تابعیت خود را بازیابی کند، به‌شرط آنکه طی شش ماه پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی، تمایل خود را به وزارت امور خارجه اعلام کند.»

بنابراین به نظر می‌رسد قانون آمریکا اجازه لغو تابعیت پیش از ۱۶ سال را نمی دهد و در فاصله زمانی ۱۶ تا ۱۸ سال هم توصیه کرده اقدامی صورت نگیرد چون فرد قانونا اجازه دارد این درخواست را بعدا رد کند.

آیا مدنی‌زاده از سد حواشی عبور می‌کند؟

بر اساس آیین نامه داخلی مجلس، از روز گذشته روند بررسی صلاحیت مدنی‌زاده در کمیسیون‌ اقتصادی مجلس آغاز شده است. حواشی مدنی زاده فقط به تابعیت مضاعف فرزندش خلاصه نمانده است. خبرگزاری تسنیم گزارش داده پیامک‌هایی به نمایندگان مجلس در مخالفت با گزینه پیشنهادی وزارت اقتصاد با محتوای «نقش مدنی زاده در گران‌سازی حامل‌های انرژی در سال ۹۸» ارسال شده است. جلسه رای اعتماد به علی مدنی زاده قرار است دوشنبه ۲۶ خرداد برگزار شود. تجربه محمد جواد ظریف نشان داده حاشیه‌ها از متن جلو خواهد زد. اگر این اتفاق بیافتد، اقتصاد کشور یکی از علمی ترین گزینه های سکانداری وزارت اقتصاد در چند دهه اخیر را از دست خواهد داد و تبعات آن دامن اقتصاد زمین گیر کشور در دوران تحریم را خواهد گرفت.